Latem i jesienią cieszymy się smakiem pysznych owoców i warzyw, często łatwo dostępnych i w atrakcyjnych cenach. To doskonały moment, by zadbać o ich zapasy na zimę. Przedstawiamy pomysły na przechowywanie owoców i warzyw.
Przetwory, czyli lato zamknięte w słoiku
Lato i wczesna jesień to czas owocowo-warzywnej obfitości. Nasze ogrody i sklepy są pełne świeżych, soczystych owoców i chrupiących warzyw. I chociaż lato trwa zaledwie kilka miesięcy (czyli zdecydowanie za krótko!), możemy cieszyć się jego smakami przez cały rok. Jak? Dzięki tradycyjnym słoikom, oczywiście! Odpowiednio dobrane sposoby obróbki owoców i warzyw pozwalają na przygotowanie solidnych i wartościowych zapasów na zimę.
Co możesz zrobić ze świeżych owoców? Przede wszystkim pyszne dżemy, słodkie musy i soki owocowe. Przetwory z tej kategorii będą stanowiły idealny dodatek do porannych tostów, jogurtów i wypieków. Sprawdzą się również jako dodatek do zimowej herbaty. Z warzyw z kolei możesz przygotować przeróżne sałatki warzywne, które urozmaicą rodzinne obiady i podniosą ich wartość odżywczą. Wybrane kompozycje letnich warzyw pozwolą Ci też ekspresowo wyczarować np. pyszne leczo w środku zimy!
Przygotuj się do robienia przetworów – czego potrzebujesz?
Jednym z najpopularniejszych sposobów na przechowywanie wartościowych owoców i warzyw są przetwory. Ich przygotowanie wcale nie jest trudne! Jak się do tego zabrać? Potrzebujesz kilku podstawowych składników i narzędzi:
- Świeże owoce i warzywa – staraj się wybierać te najlepszej jakości, najlepiej prosto z własnego ogrodu, od zaufanego rolnika lub ze sprawdzonego sklepu warzywnego. Jakość i świeżość składników ma kluczowe znaczenie dla smaku gotowego przetworu.
- Słoiki i zakrętki – upewnij się, że są sterylnie czyste. Dzięki temu unikniesz niechcianych bakterii, które mogłyby zniweczyć Twoją pracę i zepsuć przetwory. Słoików możesz używać wielokrotnie, co do zakrętek – zdania są podzielone. Jeśli chcesz mieć pewność, że szczelnie zamkną słoik – zainwestuj w nowe zakrętki, idealnie dopasowane do rozmiaru szkła.
- Przyprawy – w zależności od przepisu, rodzaju owoców i warzyw oraz Twojego pomysłu na przetwory warto mieć pod ręką m.in. cukier, sól, ocet i różne zioła. Dzięki nim przetwory zyskują wyjątkowy smak i aromat.
Jak pasteryzować przetwory? – instrukcja krok po kroku
Zacznij od dokładnego umycia owoców i warzyw. Większość przetworów wymaga obróbki mechanicznej (krojenia, szatkowania) i termicznej (gotowania, smażenia) przed pasteryzacją. Sięgnij po sprawdzone przepisy i przygotuj dżem, mus czy sałatkę warzywną zgodnie z nimi. Wszystko gotowe? Czas na pasteryzację!
Pasteryzacja to proces podgrzewania przetworów w słoikach w określonej temperaturze przez określony czas, mający na celu zniszczenie niepożądanych mikroorganizmów, takich jak bakterie, pleśnie i drożdże, które mogłyby doprowadzić do zepsucia przetworów.
Prosta instrukcja pasteryzowania słoików:
1. Napełnij słoiki przygotowaną zawartością (np. dżemem, kompotem, marynowanymi warzywami) – pozostaw ok. 1–2 cm wolnej przestrzeni u góry.
2. Upewnij się, że brzegi słoików są czyste – użyj czystej ściereczki lub papierowego ręcznika, aby je przetrzeć, a następnie zakręć pokrywki (nie zbyt mocno!).
3. Wybierz duży garnek i umieść ściereczkę kuchenną na jego dnie – w ten sposób zapobiegniesz bezpośredniemu kontaktowi słoików z dnem naczynia. Ustaw słoiki w garnku, najlepiej w taki sposób, by się ze sobą nie stykały.
4. Napełnij garnek wodą, tak aby osiągnęła poziom ok. 2–3 cm powyżej wieczek słoików.
5. Podgrzewaj wodę do wrzenia. Gdy zacznie wrzeć – zmniejsz ogień / moc grzania i gotuj przez określony czas, zazwyczaj 15–20 minut (długość procesu pasteryzacji może różnić się w zależności od rodzaju przetworu i wielkości słoika – zawsze należy kierować się danym przepisem i dostosować czas do konkretnego produktu). Po upływie tego czasu wyjmij słoiki z garnka i ostudź.
6. Po ostygnięciu słoików sprawdź szczelność – pokrywki mają być wklęśnięte i nie powinny „klikać” pod naciskiem palca. Jeśli którykolwiek słoik nie jest dobrze zamknięty, włóż go do lodówki i zużyj w ciągu kilku dni.
7. Przechowuj przetwory w chłodnym, ciemnym miejscu, z dala od bezpośredniego światła słonecznego.
Alternatywą dla tego tradycyjnego sposobu pasteryzacji w garnkach i na płytach grzewczych jest pasteryzowanie przetworów w piekarnikach. W tej opcji należy ustawić słoiki w piekarniku i podgrzewać je w temperaturze ok. 100°C przez około 20 minut.
Robienie przetworów to doskonały sposób na zachowanie smaku i wartości odżywczych letnich owoców i warzyw. Jeśli jednak wizja pasteryzowania nieco Cię przytłacza – czytaj dalej i poznaj inne sposoby na zatrzymanie smaku lata na dłużej!
Mrożenie dla zachowania pełni wartości odżywczych
Chociaż przetwory są doskonałym sposobem na konserwację smaku lata i zabezpieczenie jego uroków na cały sezon jesienno-zimowy, w większości przypadków nie pozwalają na zachowanie pełni wartości odżywczych owoców i warzyw. Część witamin i minerałów jest bezpowrotnie tracona w procesie gotowania czy zasmażania i pasteryzacji.
Mrożenie owoców i warzyw to jedno z najlepszych rozwiązań na zachowanie jak największej ilości składników odżywczych w produktach. Proces ten polega na szybkim obniżaniu temperatury świeżego produktu, co pozwala zatrzymać działanie enzymów i rozwój mikroorganizmów. Do mrożenia nadają się niemal wszystkie rodzaje owoców i warzyw. Ważne jest, by były one świeże, dobrze umyte i wysuszone. Ponadto mrożenie jest naprawdę proste i nie wymaga większych nakładów pracy. Wystarczy włożyć ulubione warzywa i owoce w woreczki do mrożenia lub specjalne pojemniki, a następnie umieścić je w nowoczesnej zamrażarce. Zastanów się, w jaki sposób będziesz wykorzystywać zamrożone owoce i warzywa, aby dopasować wielkość pojedynczych porcji. Nic również nie stoi na przeszkodzie, by mrozić owocowe lub warzywne miksy!
Pamiętaj także o możliwości mrożenia świeżych ziół – dzięki temu zachowasz ich aromat i smak na dłużej.
Suszone owoce i warzywa – pyszna przekąska
Jeśli nie mrożenie, to… suszenie! Suszenie jest kolejną metodą konserwacji owoców, warzyw, a także grzybów, która pozwala cieszyć się ich smakiem przez długi czas. Dzięki temu rodzajowi obróbki produkty pozbawiane są wody, co skutecznie zapobiega ich psuciu się. Uwaga! Aby skutecznie suszyć owoce, warzywa i grzyby, wcale nie musisz inwestować w dodatkowe urządzenia! W roli sezonowej suszarki doskonale sprawdzi się nowoczesny piekarnik BOSCH.
Jak przygotować suszone produkty?
1. Wybierz świeże i dojrzałe owoce i warzywa. Umyj je dokładnie, obierz (jeśli to konieczne) i usuń pestki lub nasiona oraz wszelkie uszkodzone bądź zepsute części.
2. Pokrój owoce i warzywa na jednolite, cienkie plasterki – im cieńsze plasterki, tym szybciej i równomierniej będą schły.
3. Niektóre owoce i warzywa możesz poddać wstępnej obróbce – np. jabłka i gruszki warto posmarować roztworem z cytryny, aby zapobiec ciemnieniu podczas suszenia, a brokuły i kalafior mogą być blanszowane przez 1-2 minuty przed suszeniem, co pomoże zachować ich kolor.
4. Ustaw piekarnik na najniższą możliwą temperaturę, zwykle ok. 70–80°C. Jeśli Twój piekarnik ma funkcję termoobiegu, użyj jej, aby zapewnić maksymalnie efektywne i równomierne suszenie.
5. Ułóż pokrojone owoce i warzywa na blaszce do pieczenia w jednej warstwie, tak aby nie dotykały się nawzajem.
6. Umieść blaszki w piekarniku i lekko uchyl drzwiczki, aby umożliwić cyrkulację powietrza i odprowadzenie pary wodnej.
7. Co godzinę obracaj suszone produkty i sprawdzaj ich konsystencję. Proces suszenia może trwać od 4 do 12 godzin w zależności od rodzaju produktu i grubości kawałków.
8. Gdy owoce/warzywa wydają się suche, wyjmij je z piekarnika i pozostaw na kilka minut w temperaturze pokojowej. Wysuszone owoce powinny być elastyczne, ale nie lepkie, podczas gdy warzywa powinny być bardziej kruche.
9. Po ostudzeniu przechowuj suszone produkty w szczelnych pojemnikach lub woreczkach strunowych w chłodnym, ciemnym miejscu.
Warto pamiętać, że suszone owoce i warzywa stanowią skoncentrowane źródło energii i wartości odżywczych, dlatego powinny być spożywane w umiarkowanych ilościach. Mogą służyć jako doskonała przekąska w podróży, odżywczy dodatek do musli czy naturalny składnik wypieków.